Miesięczny Indeks Koniunktury

MIK w czasie

Grudniowa wartość MIK jest o 1,5 pkt. niższa niż najwyższa w br. wartość MIK odnotowana w lutym (102,0 pkt.) i o 3,7 pkt. wyższa niż najniższa wartość (96,8 pkt.) odnotowana w lipcu. W porównaniu z ubiegłorocznym odczytem grudniowym (99,9 pkt.), który odzwierciedlał przewagę nastrojów negatywnych wśród przedsiębiorców, obecny poziom MIK jest wyższy r/r o 0,6 pkt. i wskazuje na przewagę nastrojów pozytywnych.

O wyniku MIK w grudniowym odczycie zadecydowały pozytywne zmiany w trzech komponentach: zatrudnienie, wynagrodzenia, płynność finansowa. Odczyty dla nich są powyżej poziomu neutralnego.

Dane do pobrania

Komponenty MIK

W grudniowych odczytach MIK odnotowaliśmy pozytywne zmiany m/m dla zatrudnienia i płynności finansowej. Wartości wskaźników dla obu komponentów są powyżej poziomu neutralnego. W komponencie zatrudnienie jest to najwyższa wartość wskaźnika w br. (106,8 pkt.; wzrost m/m o 7,3 pkt.). Wartość wskaźnika dla płynności finansowej wzrosła m/m o 4,4 pkt. do poziomu 116,9 pkt. i jest wyższa o 2,4 pkt. niż ubiegłoroczny odczyt grudniowy (114,5 pkt.). Pozytywne zmiany we wskaźnikach zatrudnienie oraz płynność finansowa potwierdzają korzystną sytuację ekonomiczną badanych przedsiębiorstw i ich gotowość do zwiększania zatrudnienia. Wartość komponentu wynagrodzenia przez cały 2024 r. utrzymuje się powyżej poziomu neutralnego, ale w grudniowym odczycie spadła m/m o 3,3 pkt., do poziomu 112,1 pkt., i jest to najniższa w br. wartość tego wskaźnika.

Cztery komponenty MIK są poniżej poziomu neutralnego, ale w trzech z nich odnotowaliśmy wzrosty m/m. Należą do nich: wartość sprzedaży z największą w br. wartością wskaźnika (96,0 pkt.; wzrost m/m o 1,4 pkt.); moce produkcyjne (97,8 pkt.; wzrost m/m o 2,3 pkt.) oraz inwestycje, dla których grudniowy odczyt jest taki sam jak w lutym (84,3 pkt.) i jest to najwyższa wartość tego wskaźnika w br. Dla komponentu inwestycje w grudniowym odczycie odnotowaliśmy najwyższy wzrost m/m (o 13,4 pkt.) wśród komponentów MIK. Niepokoi niska wartość wskaźnika nowych zamówień (89,7 pkt.), która od początku 2024 r. utrzymuje się poniżej poziomu neutralnego i drugi z kolei miesiąc spadła m/m (o 3,5 pkt.). Nie jest to dobry prognostyk dla wartości sprzedaży w przyszłości.

Dane do pobrania

MIK wg wielkości firm

W grudniu MIK dla dużych i średnich firm był powyżej poziomu neutralnego (odpowiednio: 121,2 pkt. i 101,2 pkt.). Nastroje negatywne przeważały nad pozytywnymi wśród mikro- (87 pkt.) i małych firm (91 pkt.). Wzrost m/m poziomu MIK odnotowały tylko przedsiębiorstwa duże i małe (odpowiednio o: 25,8 pkt. i 1,4 pkt.). Spadek m/m wskaźnika dotyczył średnich firm (o 6,2 pkt.) oraz mikroprzedsiębiorstw (o 0,3 pkt.).

Na poprawę nastrojów wśród dużych firm wpłynęły pozytywne odczyty we wszystkich komponentach, a w szczególności dotyczące inwestycji. Ponadto, duże firmy częściej odczuwają wzrost wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień niż ich spadek, co przekłada się na plany zatrudnienia nowych pracowników (16 proc.). Utrzymujący się powyżej poziomu neutralnego wskaźnik MIK dla średnich przedsiębiorstw wynika głównie z dobrej samooceny posiadanej płynności finansowej pozwalającej utrzymać się powyżej trzech miesięcy (72 proc.) oraz planów podnoszenia wynagrodzeń (26 proc.). Na spadek wartości MIK w mikrofirmach wpływa przede wszystkim brak inwestycji oraz przewaga odczuwających spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień nad odczuwającymi wzrost. Utrzymujące się negatywne nastroje wśród małych przedsiębiorstw wynikają przede wszystkim z niskiego poziomu inwestycji niemal wśród 2/3 z nich. Mniejsza liczba nowych zamówień powoduje, że zbyt duże moce produkcyjne posiada 19 proc. firm, wobec 9 proc. ze zbyt małymi, co wpływa na plany redukcji poziomu zatrudnienia wśród 14 proc. małych przedsiębiorstw.

Dane do pobrania

MIK wg branż

Grudniowy pomiar MIK pokazuje przewagę nastrojów pozytywnych nad negatywnymi wśród przedsiębiorstw produkcyjnych (111,3 pkt.), budowlanych (107,3 pkt.), usługowych (102,2 pkt.) oraz z branży TSL (101,6 pkt.). Tylko firmy handlowe odnotowały wartość wskaźnika MIK poniżej poziomu neutralnego (97,6 pkt.) mimo wzrostu m/m o 5 pkt. Wzrost m/m poziomu MIK odnotowały też przedsiębiorstwa produkcyjne, budowlane oraz z branży TSL (odpowiednio o: 16,5 pkt., 10,5 pkt. i 0,1 pkt.). Pozytywnemu odczytowi w usługach towarzyszył spadek pomiaru MIK o 2,2 pkt.

Za wzrost poziomu MIK w firmach produkcyjnych odpowiadają przede wszystkim plany 28 proc. firm dotyczące podnoszenia poziomu wynagrodzeń. Wiąże się to ze styczniowym wzrostem minimalnego wynagrodzenia. Wzrost wskaźnika MIK w budownictwie wynika z pozytywnych odczytów dla komponentów: wynagrodzenia, płynność finansowa, moce produkcyjne oraz zatrudnienie. 60 proc. firm budowlanych uważa, że ich sytuacja finansowa pozwoliłaby na funkcjonowanie powyżej trzech miesięcy, a 28 proc. badanych planuje podnieść wynagrodzenia. Utrzymujący się powyżej poziomu neutralnego wskaźnik MIK dla firm usługowych wynika z planów zwiększania wynagrodzeń (37 proc.) oraz dobrej samooceny posiadanej płynności finansowej pozwalającej funkcjonować dłużej niż trzy miesiące (59 proc.). Za poziom MIK powyżej neutralnego wśród przedsiębiorstw z branży TSL odpowiadają plany zwiększania wynagrodzeń i zatrudnienia. Blisko co piąty badany planuje podnieść wysokość wynagrodzenia swoim pracowników, a 14 proc. planuje zatrudniać nowych pracowników. Utrzymujące się negatywne nastroje w handlu, mimo wzrostu wskaźnika MIK, wynikają głównie ze spadku wartości sprzedaży i mniejszej liczby nowych zamówień (po 42 proc.).

Dane do pobrania

Po sześciu gorszych miesiącach, grudniowy MIK obrazuje przewagę nastrojów pozytywnych nad negatywnymi wśród przedsiębiorstw.

Na wzrost wskaźnika MIK wpłynęły przede wszystkim dobre wyniki dla komponentów związanych z rynkiem pracy i płynnością finansową przedsiębiorstw. Wskaźniki dotyczące wartości sprzedaży i nowych zamówień pozostają nadal poniżej poziomu neutralnego, co oznacza, że więcej firm odnotowuje spadki niż wzrosty m/m, zarówno po stronie podaży, jak i popytu na swoje produkty lub usługi.

Wzrostowi MIK towarzyszy spadek udziału przedsiębiorstw skarżących się na bariery silnie utrudniające prowadzenia biznesu. W szczególności zmniejszył się (z 60 proc. do 54 proc.) udział firm wskazujących na niepewność sytuacji gospodarczej. Koszty pracownicze nadal najsilniej utrudniają działalność przedsiębiorstwom, ale w kolejnych trzech miesiącach 28 proc. firm planuje podwyżki wynagrodzeń. Ma to związek z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia od stycznia 2025 r., jednak udział firm planujących obecnie podwyżki nie jest tak duży jak rok temu (44 proc.), gdy zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia była o wiele bardziej znacząca. Mimo wysokich kosztów pracowniczych, obserwujemy większą chęć do zatrudniania nowych pracowników.

Poprawa koniunktury nie dotyczy wszystkich przedsiębiorstw i jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa. Najlepsze nastroje towarzyszą firmom dużym, które pod koniec roku wyraźnie bardziej aktywnie podchodzą do inwestycji - aż 74 proc. dużych przedsiębiorstw poniosło nakłady na inwestycje w ostatnich trzech miesiącach. Ponadto, w dużych przedsiębiorstwach przeważają firmy ze wzrostem sprzedaży i liczby nowych zamówień nad firmami ze spadkiem w tym zakresie. Zupełnie inaczej jest w małych i mikroprzedsiębiorstwach, wśród których jest więcej firm notujących spadki niż wzrosty, zarówno wartości sprzedaży, jak i nowych zamówień. Trudniej też w małych i mikroprzedsiębiorstwach znaleźć firmy ponoszące nakłady inwestycyjne.

Przedsiębiorstwa kończą 2024 r. w lepszych nastrojach niż rok temu. Zdaniem połowy badanych firm, ich sytuacja w kolejnych trzech miesiącach nie zmieni się, co czwarte przedsiębiorstwo spodziewa się nieznacznego pogorszenia, a 12 proc. liczy na poprawę sytuacji w swojej firmie.

~ Ekspert PIE
Katarzyna Dębkowska, Kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego

Bariery dla firm

W grudniu główną barierą utrudniającą firmom działalność pozostawały koszty pracownicze (69 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.). W tym miesiącu zmniejszyła się liczba wskazań na uciążliwość wszystkich barier. Nieco mniej firm skarżyło się na rosnące ceny energii (58 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.) i niepewność sytuacji gospodarczej (54 proc.; spadek m/m o 6 pkt. proc.), czyli pozostałe główne bariery działalności. Mniej firm narzekało też na niedostępność pracowników (45 proc.; spadek m/m o 4 pkt. proc.), zatory płatnicze (42 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.), rosnące koszty finansowania (28 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.) i niedostępność produktów (16 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.).

Rosnące koszty pracownicze częściej niż innym branżom doskwierały firmom handlowym (73 proc.). Przedsiębiorstwa z tej branży częściej niż inne wskazywały też na problemy z dostępnością produktów (27 proc.). Rosnące ceny energii nieco częściej stanowiły barierę działalności w podmiotach usługowych (66 proc.). Niepewność sytuacji gospodarczej częściej była problemem w branży produkcyjnej (63 proc.), a niedostępność pracowników – w budowlanej (57 proc.). Na zatory płatnicze i rosnące koszty finansowania narzekali zaś najczęściej przedstawiciele branży TSL (odpowiednio: 53 proc. i 39 proc.).

Dane do pobrania