Miesięczny Indeks Koniunktury

MIK w czasie

Obecny MIK jest o 2,6 pkt. niższy niż ubiegłoroczny odczyt majowy (101,2 pkt), ale o 1,8 pkt. wyższy niż najniższa wartość MIK od 2024 r. odnotowana w lipcu (96,8 pkt.). O majowym poziomie MIK poniżej wartości neutralnej (100,0 pkt.) zadecydowała przewaga ocen negatywnych przedsiębiorców dla pięciu spośród badanych siedmiu komponentów: wartości sprzedaży, nowych zamówień, zatrudnienia, mocy produkcyjnych i inwestycji.

Dane do pobrania

Komponenty MIK

W majowym odczycie wśród siedmiu obserwowanych komponentów MIK odsezonowane wartości dwóch (wynagrodzenia, płynność finansowa) są powyżej poziomu neutralnego. Płynność finansowa, jako jedyny komponent MIK, wzrósł m/m o 6,2 pkt. do poziomu 127,3 pkt. Jest to wartość najwyższa dla tego komponentu odnotowana w br. Firmy, mimo niepewności zdarzeń gospodarczych i rosnących kosztów działalności, są w dobrej kondycji finansowej.

Majowa wartość wskaźnika dla wynagrodzeń spadła m/m (o 0,9 pkt. do poziomu 109,7 pkt.) i osiągnęła wartość najniższą w br. Koszty pracownicze są barierą silnie oddziałującą na funkcjonowanie firm. Ma to odzwierciedlenie w komponencie zatrudnienie, którego wartość wskaźnika spadła m/m (o 1,7 pkt. do poziomu 99,1 pkt.) i osiągnęła po raz pierwszy w br. wartość nieznacznie poniżej poziomu neutralnego. Po odnotowanym w kwietniowym odczycie wzroście wskaźnika wartości sprzedaży, w majowym badaniu nastąpił jego spadek m/m (o 8,7 pkt. do poziomu 93,1 pkt.). Jest to najniższy odczyt tego komponentu MIK w br. Wskaźnik liczby nowych zamówień również spadł m/m (o 13,2 pkt. do poziomu 83,5 pkt.) i także jest najniższym odczytem tego komponentu MIK w br. Wartość wskaźnika dla komponentu moce produkcyjne, który spadł m/m (o 3,1 pkt. do poziomu 92,0 pkt.), wskazuje, że są one nadal zbyt duże przy posiadanym portfelu zamówień i przewidywanych na najbliższy miesiąc zmianach popytu. Majowy odczyt wskaźnika dla komponentu inwestycje spadł m/m (o 8,4 pkt. do poziomu 82,2 pkt.).

Dane do pobrania

MIK wg wielkości firm

W majowym pomiarze MIK negatywne nastroje przeważają nad pozytywnymi wśród małych (89 pkt.), mikro- (90,8 pkt.) oraz średnich przedsiębiorstw (93,6 pkt.). Jedynie w grupie dużych firm odnotowano wynik powyżej poziomu neutralnego (111,0 pkt.), co oznacza przewagę nastrojów pozytywnych.

Utrzymujący się wysoki poziom MIK wśród dużych przedsiębiorstw, mimo spadku m/m o 4,5 pkt., to efekt m.in. pozytywnej samooceny płynności finansowej. 78 proc. badanych dużych firm deklaruje posiadanie środków finansowych umożliwiających funkcjonowanie powyżej trzech miesięcy. Duże firmy częściej wskazywały wzrost niż spadek sprzedaży oraz liczby nowych zamówień. Spadek wartości MIK dla średnich firm wynika głównie z niskiego poziomu inwestycji. Ponadto, ponad dwukrotnie więcej średnich przedsiębiorstw deklarowało spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień niż w poprzednim odczycie. Najniższy poziom MIK od początku 2025 r. odnotowano wśród małych firm. Główne przyczyny to niski poziom inwestycji oraz wyraźna przewaga przedsiębiorstw ze spadkiem liczby nowych zamówień nad tymi, które deklarowały jej wzrost. MIK dla mikrofirm utrzymuje się poniżej poziomu neutralnego, co jest związane z niską aktywnością. Niemal co trzeci mikroprzedsiębiorca (32 proc.) deklarował spadek m/m wartości sprzedaży, a 26 proc. spadek liczby nowych zamówień.

Dane do pobrania

MIK wg branż

Majowy pomiar MIK wskazuje przewagę nastrojów pozytywnych nad negatywnymi wśród firm produkcyjnych (111,8 pkt.) i usługowych (101,2 pkt.). W branży TSL (99,4 pkt.), budownictwie (96,1 pkt.) oraz handlu (91,5 pkt.) przeważają nastroje negatywne. Spośród wszystkich analizowanych sektorów wzrost m/m odnotowano jedynie w usługach (o 5,7 pkt.). W pozostałych branżach wartość wskaźnika spadła.

Utrzymujący się wysoki poziom MIK wśród firm produkcyjnych, mimo spadku m/m o 1,6 pkt., wynika głównie z pozytywnej samooceny płynności finansowej. Przedsiębiorcy częściej deklarowali plany podnoszenia wynagrodzeń i zwiększania zatrudnienia niż ich redukcję. Wzrost wartości MIK w usługach to efekt m.in. pozytywnej samooceny płynności finansowej. Ponadto, dwukrotnie więcej firm deklaruje niedobór niż nadwyżkę mocy produkcyjnych. Spadek MIK w branży TSL poniżej poziomu neutralnego wynika m.in. z gorszych wyników dotyczących wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień. Najniższy poziom MIK od początku 2025 r. odnotowaliśmy w budownictwie. Główne przyczyny to: niski poziom inwestycji oraz przewaga przedsiębiorstw deklarujących spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień nad wskazującymi wzrost. Spadek MIK w handlu związany jest również z niską aktywnością inwestycyjną (tylko 29 proc. przedsiębiorstw inwestowało). Przewaga udziału firm z nadwyżką mocy produkcyjnych nad deklarującymi ich niedobór jest konsekwencją spadku m/m udziału przedsiębiorstw notujących wzrost liczby nowych zamówień.

Dane do pobrania

Po pięciu miesiącach względnie dobrych wyników, majowy odczyt Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK) zaskoczył spadkiem poniżej poziomu neutralnego (100 pkt.), co sygnalizuje pogorszenie ocen koniunktury gospodarczej wśród przedsiębiorców. Jednak obraz nie jest jednoznacznie negatywny i różni się w zależności od branży i wielkości firm.

Sektor produkcyjny oraz usługi nadal utrzymują się w relatywnie dobrej kondycji, natomiast wyraźne osłabienie widzimy w firmach transportowych, budowlanych i handlowych. Spadek nastrojów jest szczególnie widoczny w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw, podczas gdy duże firmy nie raportują istotnych zmian względem poprzedniego miesiąca.

Pogorszenie majowego wyniku warto interpretować w kontekście wysokiego odczytu w kwietniu, bowiem mamy do czynienia z efektem wysokiej bazy. W ubiegłym miesiącu firmy raportowały znaczący wzrost sprzedaży, co pozytywnie wpłynęło na ich ocenę sytuacji finansowej. Według deklaracji firm w maju nie utrzymała się dynamika sprzedaży, a dodatkowo spadła liczba nowych zamówień, co przekłada się na ostrożniejsze prognozy na czerwiec.

Spadek MIK może być wynikiem narastającej niepewności gospodarczej oraz napiętej sytuacji geopolitycznej. W II kwartale br. obserwujemy turbulencje międzynarodowe o dużej skali, w tym napięcia handlowe między USA a Chinami i Unią Europejską, związane m.in. z wprowadzeniem amerykańskich ceł, a także załamanie rozmów na linii USA-Rosja-Ukraina dotyczących zakończenia wojny w Ukrainie. Te czynniki mogły negatywnie wpłynąć na percepcję stabilności i skłonność do podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Czy majowy odczyt MIK oznacza trwały powrót do przewagi negatywnych nastrojów? Na odpowiedź trzeba będzie poczekać, zwłaszcza że inne wskaźniki, jak badania koniunktury GUS czy PMI dla przemysłu, również sygnalizują ochłodzenie optymizmu wśród firm.

~ Ekspert PIE
Katarzyna Dębkowska, Kierowniczka Zespołu Foresightu Gospodarczego

Bariery dla firm

W maju główną barierą utrudniającą firmom działalność nadal są koszty pracownicze (71 proc.; wzrost m/m o 2 pkt. proc.). Nieco mniej firm skarży się na niepewność sytuacji gospodarczej (57 proc.; spadek m/m o 3 pkt. proc.), niedostępność pracowników (44 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.), zatory płatnicze (42 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.) koszty finansowania (32 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.) oraz niedostępność produktów (14 proc.; spadek m/m o 3 pkt. proc.). Wzrósł natomiast udział firm wskazujących na rosnące ceny energii (54 proc.; wzrost m/m o 3 pkt. proc.).

Branża TSL częściej niż inne narzeka na trzy z siedmiu barier prowadzenia działalności: rosnące koszty pracownicze (81 proc.), niedostępność pracowników (57 proc.) i rosnące koszty finansowania (43 proc.). Kolejne trzy bariery są częściej wskazywane przez firmy handlowe: rosnące ceny energii (60 proc.), zatory płatnicze (52 proc.) i niedostępność produktów (23 proc.). Na problemy związane z niepewnością sytuacji gospodarczej częściej narzekają firmy budowlane (65 proc.).

Dane do pobrania