Miesięczny Indeks Koniunktury spadł w listopadzie m/m o 5,0 pkt. do poziomu 89,7 pkt. To już czwarty z kolei miesiąc, w którym MIK jest poniżej poziomu neutralnego (100,0), co oznacza przewagę nastrojów negatywnych. Listopadowa wartość MIK jest najniższym odczytem w 2022 r. Jest niższa o 3,3 pkt. od poziomu z lutego br. (93,0 pkt.), tj. miesiąca agresji Rosji na Ukrainę, charakteryzującego się dotąd najniższą w 2022 r. wartością MIK. Listopadowy odczyt jest aż o 20,3 pkt. niższy niż najwyższa wartość MIK odnotowana w styczniu br. (110,0 pkt.). Także w porównaniu z ubiegłorocznym odczytem listopadowym (109,0 pkt.), obecny poziom MIK jest niższy (o 19,3 pkt.).
O niekorzystnym wyniku MIK w listopadowym odczycie zadecydowały negatywne zmiany aż w sześciu, na siedem obserwowanych, komponentach MIK (wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, moce produkcyjne, inwestycje, płynność finansowa). Wartości MIK dla tych komponentów są poniżej poziomu neutralnego (100,0), a ponadto w listopadzie nastąpiło pogorszenie odczytu m/m w każdym z nich.
Zestawienie pomiarów z miesięcy styczeń 2021 - listopad 2022. Odczyt neutralny wynosi 100.
Niepokoi wynik listopadowego odczytu w odniesieniu do wszystkich komponentów MIK, w tym wynagrodzeń, które jako jedyne ma wartość dodatnią (117,1 pkt.) i w których nastąpiła poprawa listopadowego odczytu w porównaniu do października. Nie jest to jednak optymistyczna sytuacja, gdyż oznacza presję pracowników na podnoszenie wynagrodzeń, a to sprawia, że w firmach rosną koszty. Przy pogarszających się nastrojach przedsiębiorców dotyczących wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień, skutkuje to negatywną oceną sytuacji ekonomicznej firm. Płynność finansowa po raz pierwszy w br. spadła poniżej poziomu neutralnego (91,4 pkt.), a już trzeci z kolei miesiąc wykazuje spadek m/m (o 12 pkt. w listopadowym odczycie w porównaniu z październikiem). Martwi również wartość wskaźnika inwestycji (69,9 pkt.), który spadł m/m o 12 pkt. i jest najniższym odnotowanym w 2022 r.
W listopadowym odczycie wartości wskaźników koniunktury poniżej poziomu neutralnego (100,0) dotyczą również: liczby nowych zamówień (74,4 pkt.), wartości sprzedaży (81,6 pkt.), mocy produkcyjnych (96,4 pkt.) oraz zatrudnienia (96,9 pkt.). W tych komponentach również odnotowaliśmy spadek m/m. Najwyższy dotyczył liczby nowych zamówień (o 10,2 pkt.) oraz wartości sprzedaży (o 5,9). Natomiast wskaźnik zatrudnienia już drugi z kolei miesiąc jest poniżej poziomu neutralnego i ma najniższą wartość w br. Spadki wartości dla poszczególnych komponentów MIK są oznaką hamowania rozwoju gospodarki.
Listopadowy odczyt wskazuje na obniżenie nastrojów w dużych i średnich firmach. Z kolei dla mikro- i małych przedsiębiorstw odnotowaliśmy wzrost wartości indeksu. Wartość indeksów, niezależnie od wielkości firmy, jest poniżej poziomu neutralnego, co oznacza przewagę nastrojów negatywnych wśród przedsiębiorców.
Największy spadek odnotowano w firmach dużych. Wartość wskaźnika spadła o 14 pkt. m/m do poziomu 97,6 pkt. Należy zauważyć, że jeszcze miesiąc temu obserwowaliśmy w tym sektorze przewagę nastrojów pozytywnych. Ponownie wśród mikrofirm odnotowano najniższą wartość wskaźnika koniunktury (90,3 pkt.), mimo wzrostu m/m (o 7,1 pkt).
Porównanie wskaźników koniunktury r/r pozwala dostrzec ich znaczny spadek we wszystkich grupach wielkościowych. Wśród średnich firm odnotowano największy spadek r/r (o 23,3 pkt.), natomiast najmniejszy wystąpił w grupie małych przedsiębiorstw (o 8,9 pkt.).
Zestawienie pomiarów z miesięcy styczeń 2021 - listopad 2022. Odczyt neutralny wynosi 100.
Listopad przyniósł pogorszenie nastrojów w większości branż, poza produkcją.
Największy spadek wartości wskaźnika koniunktury (o 15,4 pkt) odnotowano w usługach. Odczyt na poziomie 79,1 pkt. jest najniższym wynikiem w historii pomiaru. Również w budownictwie widać spadek wartości indeksu do najniższego od początku pomiaru. Jedynie w produkcji zaobserwowano wzrost wartości wskaźnika koniunktury o 4,4 pkt. do poziomu 102,1 pkt. Pogorszenie nastrojów w budownictwie, handlu, usługach oraz branży TSL jest konsekwencją rosnących cen energii i paliw, materiałów i surowców, utrzymującej się presji płacowej oraz wysokich stóp procentowych i inflacji. Nie bez znaczenia dla spadku wartości indeksu w budownictwie jest zakończenie sezonu budowlanego, a w przypadku usług i handlu zmiana zachowań konsumentów.
W listopadzie 2021 r. we wszystkich branżach obserwowaliśmy przewagę nastrojów pozytywnych. Największe spadki r/r odnotowano w usługach (o 29,1 pkt.) oraz handlu (o 24,4 pkt.).
Miesięczny Indeks Koniunktury w listopadzie spadł po raz czwarty z rzędu, do najniższego poziomu w 2022 r. (89,7 pkt.). Tym samym notowania MIK są zbieżne z innymi ankietowymi miernikami koniunktury zapowiadającymi spowolnienie gospodarcze (mimo wciąż relatywnie dobrych danych napływających dotychczas z gospodarki).
Czytaj więcej...Na uwagę zasługuje trzeci kolejny miesięczny spadek wskaźnika płynności finansowej, który po raz pierwszy w tym roku znalazł się poniżej poziomu neutralnego (91,4 pkt.). Ten odczyt, sugerujący pogarszanie się bieżącej płynności, współbrzmi z wynikami badania NBP dotyczącego sytuacji na rynku kredytowym. Jedynym segmentem, w którym banki spodziewają się wzrostu akcji kredytowej, jest obejmujący kredyty krótkoterminowe dla firm.
Konsekwencje wojny, kryzys energetyczny i problemy podażowe, a także wynikająca z tych czynników wysoka inflacja, potęgują niepewność wśród przedsiębiorców. To negatywnie odbija się na deklaracjach dotyczących inwestycji – wskaźnik ten osiągnął 69,9 pkt., co jest najniższym poziomem odnotowanym w 2022 r.
Paweł Śliwowski
p.o. Zastępcy Dyrektora ds. Badań i Analiz w PIE
WListopad przynosi dalsze pogorszenie nastrojów przedsiębiorców. Duża skala spadku indeksu wskazuje, że zmian nie można łączyć wyłącznie z typowym dla jesieni zmniejszeniem aktywności ekonomicznej, ale z bardziej trwałym pogorszeniem koniunktury. Tezę o niesezonowych przyczynach spadku MIK potwierdzają szczegółowe dane, w tym trzy składowe notujące najniższe poziomy w dwuletniej historii badania.
Czytaj więcej...Indeks najsłabiej prezentuje się w sektorze usług (pierwsze minimum), natomiast w uzależnionym od warunków atmosferycznych budownictwie skala pogorszenia jest mniejsza. Regres w usługach jest symptomem problemów ze wzrostem konsumpcji. Przedsiębiorstwa postrzegają osłabienie popytu jako trwałe, o czym świadczą redukcje zatrudnienia (drugie minimum). Wskazuje to, że firmy rozpoczynają poszukiwania źródeł możliwych obniżek kosztów. Ten proces dopiero się zaczyna i w kolejnych miesiącach można oczekiwać dalszego osłabienia popytu na pracę, zwłaszcza że jedocześnie utrzymuje się presja płacowa, która podbija koszty. Z powyższym współgra coraz gorsza sytuacja finansowa przedsiębiorstw (trzecie minimum). Połączenie tych czynników, w warunkach osłabionego popytu, skutkuje redukcją planów inwestycyjnych. Podsumowując zatem - dane zwiastują słabszą kondycję polskiej gospodarki w IV kwartale i przybliżają perspektywę trudności z osiągnięciem wzrostu gospodarczego w I połowie przyszłego roku.
Piotr Dmitrowski
Menedżer Zespołu
Zespół Analiz Makroekonomicznych i Rynków Finansowych
Departament Badań i Analiz BGK
MIK Listopad 2022MIK Październik 2022MIK Kwartalnik nr 3/2022MIK Wrzesień 2022MIK Sierpień 2022MIK Lipiec 2022MIK Kwartalnik nr 2/2022MIK Czerwiec 2022MIK Maj 2022MIK Kwiecień 2022MIK Kwartalnik nr 1/2022MIK Marzec 2022MIK Luty 2022MIK Styczeń 2022MIK Grudzień 2021MIK Listopad 2021MIK Kwartalnik 3/2021MIK Październik 2021MIK Wrzesień 2021MIK Sierpień 2021MIK Lipiec 2021MIK Kwartalnik 2/2021MIK Czerwiec 2021MIK Maj 2021MIK Kwiecień 2021MIK Kwartalnik 1/2021MIK Marzec 2021MIK Luty 2021MIK Styczeń 2021