Miesięczny Indeks Koniunktury

MIK w czasie

MIK w kwietniu wyniósł 100,3 pkt. i odnotował spadek m/m o 0,8 pkt., ale nadal pozostaje powyżej poziomu neutralnego (100 pkt.). Oznacza to przewagę nastrojów pozytywnych wśród przedsiębiorców. Obecny MIK jest o 6,0 pkt. wyższy niż ubiegłoroczny odczyt kwietniowy (94,3 pkt.). Obecny MIK jest wyższy o 6,1 pkt. od najniższej wartości MIK w 2023 r., odnotowanej w czerwcu (94,2 pkt.), i o 3,8 pkt. niższy od najwyższej wartości MIK w 2023 r., odnotowanej w listopadzie (104,1 pkt.). O utrzymaniu wartości MIK powyżej poziomu neutralnego w kwietniowym odczycie zadecydowała przewaga ocen pozytywnych przedsiębiorców dla komponentów: zatrudnienie, wynagrodzenia, płynność finansowa.

Dane do pobrania

Komponenty MIK

W kwietniowym odczycie, wśród siedmiu komponentów MIK, odsezonowane wartości trzech (zatrudnienie, wynagrodzenia, płynność finansowa) są powyżej poziomu neutralnego. Dwa z nich nieznacznie spadły m/m: zatrudnienie (103,5 pkt.; spadek m/m o 1,1 pkt.) oraz wynagrodzenia (116,8 pkt.; spadek m/m o 0,8 pkt.). Komponent płynność finansowa wzrósł m/m o 4,2 pkt. do poziomu 125,7 pkt., co jest najwyższą wartością odnotowaną od marca 2023 r. (127,9 pkt.). Firmy, mimo rosnących kosztów działalności gospodarczej, dużej dynamiki i niepewności zdarzeń gospodarczych, są w stosunkowo dobrej kondycji finansowej.

W kwietniowym odczycie nieznacznie spadł m/m wskaźnik wartości sprzedaży (o 1,3 pkt. do poziomu 92,6 pkt.), a liczby nowych zamówień wzrósł o 3,5 pkt. do poziomu 93,6 pkt. Wzrost wartości komponentu nowe zamówienia jest dobrym prognostykiem dla wzrostu wartości sprzedaży w firmach w przyszłości. W kwietniowym odczycie wartość komponentu moce produkcyjne nieznacznie spadła m/m (o 2,1 pkt.), co jest związane z przewagą firm deklarujących spadek nad deklarującymi wzrost liczby nowych zamówień. Niepokojący jest kwietniowy odczyt komponentu inwestycji, którego wartość spadła m/m o 9,2 pkt. do poziomu 69,4 pkt. Jest to najniższy odczyt od listopada 2022 r. (66,8 pkt.). Obecna wartość komponentu jest odzwierciedleniem reakcji firm na niepewność zdarzeń gospodarczych i zwiększone ryzyko inwestowania.

Dane do pobrania

MIK wg wielkości firm

W kwietniowym pomiarze MIK pozytywne nastroje przeważają w średnich i dużych firmach (odpowiednio 119,9 pkt. i 100,4 pkt.). Duże przedsiębiorstwa odnotowały wzrost wartości MIK (o 13,7 pkt.), zaś średnie spadek (o 7,8 pkt.) względem poprzedniego miesiąca. W mikro- (89,7 pkt.) i małych przedsiębiorstwach (98,6 pkt.) przeważają nastroje negatywne. W mikrofirmach nastroje kwietniowe pogorszyły się względem marcowych (spadek o 5,9 pkt.), zaś w małych nieco się poprawiły (wzrost o 1,2 pkt.).

Na utrzymujący się pozytywny nastrój i wzrost wartości MIK dla dużych firm wpłynęły pozytywne odczyty dotyczące wszystkich komponentów, a w szczególności wzrostu wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień, inwestycji oraz dobrej samooceny płynności finansowej. Z kolei obniżenie MIK wśród mikrofirm wynika z negatywnych odczytów wartości sprzedaży i nowych zamówień oraz przewagi nieinwestujących nad inwestującymi.

Dane do pobrania

MIK wg branż

Kwietniowy MIK pokazuje poprawę nastrojów w przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych. Nastroje pozytywne przeważają również w handlu (101,8 pkt.), ale wskaźnik MIK obniżył się w tym sektorze o 7,6 pkt. m/m. W budownictwie (96,7 pkt.) oraz branży TSL (99,4 pkt.) przeważają nastroje negatywne. W budownictwie wskaźnik MIK względem poprzedniego miesiąca obniżył się (o 5,8 pkt.), a w branży TSL wzrósł (o 5,1 pkt.).

W przedsiębiorstwach produkcyjnych przeważają firmy ze wzrostem wartości sprzedaży nad firmami ze spadkiem. Blisko 30 proc. firm produkcyjnych posiada zbyt duże moce produkcyjne, co może wpływać na planowane przez 15 proc. firm zwolnienia pracowników w najbliższych trzech miesiącach. W usługach co czwarta firma odczuła wzrost liczby nowych zamówień, 16 proc. wskazuje na zbyt małe moce produkcyjne, a 12 proc. chce zwiększyć poziom zatrudnienia. W przedsiębiorstwach handlowych co trzecia firma odnotowała wzrost wartości sprzedaży, ale tylko co piąta wzrost liczby nowych zamówień. Pogorszenie nastrojów w budownictwie związane jest głównie ze spadkiem wartości sprzedaży notowanym wśród 25 proc. firm oraz z przewagą firm nieinwestujących nad inwestującymi. W branży TSL, mimo poprawy wskaźnika MIK, nadal przeważają nastroje negatywne, ponieważ w znacznej części firm z tego sektora obserwujemy mniejszą liczbę nowych zamówień, zbyt duże moce produkcyjne oraz brak inwestycji.

Dane do pobrania

Nastroje przedsiębiorców utrzymują się od początku roku na stabilnym poziomie wskazującym na lekką przewagę nastrojów pozytywnych.

Nastroje przedsiębiorców utrzymują się od początku roku na stabilnym poziomie wskazującym na lekką przewagę nastrojów pozytywnych. Jednocześnie zmniejsza się przewaga firm oczekujących poprawy swojej sytuacji nad spodziewającymi się jej pogorszenia. Mimo spadku bieżącej wartości, w niektórych branżach (usługi, handel) więcej firm dostrzega wzrost liczby nowych zamówień niż ich spadek. W połączeniu z dobrą płynnością finansową sprawia to, że firmy nie muszą zwalniać pracowników lub drastycznie obniżać wynagrodzeń. Część firm planuje nawet podwyżki płac, choć jest ich znacznie mniej niż w poprzednich miesiącach roku.

Szczególnie wyraźną poprawę nastrojów widać w firmach produkcyjnych, co potwierdzają również rosnące odczyty PMI. Przedstawiciele tej branży rzadziej niż w poprzednich miesiącach narzekają na trudności spowodowane rosnącymi cenami energii, a wzrost wartości sprzedaży przełożył się też na lepszą płynność finansową. Niestety, znaczny udział firm ze spadkiem liczby nowych zamówień coraz częściej zmusza pracodawców do planowania zwolnień. W kolejnych miesiącach można spodziewać się pogorszenia sytuacji wśród części firm działających na rynku międzynarodowym w związku ze słabszą koniunkturą w Europie Zachodniej, szczególnie w Niemczech, które są głównym partnerem handlowym Polski.

Malejąca inflacja i utrzymująca się poprawa nastrojów konsumenckich mogą sprzyjać poprawie sytuacji w firmach. Jednocześnie zapotrzebowanie na pracowników, zarówno niewykwalifikowanych, jak i wykwalifikowanych, od początku roku jest niskie. W kolejnych miesiącach, w związku ze zwiększeniem aktywności branży budowlanej i turystycznej, firmy mogą zwiększać poziom zatrudnienia. Według danych MIK, najczęściej szanse na wzrost zatrudnienia przewidują firmy budowlane, najrzadziej – produkcyjne. Prawdopodobnie w kolejnych miesiącach w przedsiębiorstwach będzie dominował ostrożny optymizm, choć nastroje firm mogą być nadal dość zróżnicowane branżowo.

~ Ekspert PIE
dr Anna Szymańska, Zespół Foresightu Gospodarczego PIE

Bariery dla firm

W kwietniu główną barierą utrudniającą działalność firmom nadal były koszty pracownicze (67 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.). Na kolejnych miejscach znalazły się niepewność sytuacji gospodarczej (55 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.) i rosnące ceny energii (53 proc.; spadek m/m o 3 pkt. proc.). W stosunku do poprzedniego miesiąca nieznacznie zmniejszył się udział przedsiębiorstw narzekających na niedostępność pracowników (44 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.), rosnące zatory płatnicze (44 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.) i niedostępność produktów (18 proc.; spadek m/m o 1 pkt. proc.). Na niezmiennym poziomie utrzymał się udział firm skarżących się na rosnące koszty finansowania (27 proc.).

Rosnące koszty pracownicze sprawiały problem przede wszystkim firmom budowlanym (73 proc.). Przedsiębiorstwa z tej branży częściej niż inne skarżyły się też na niedostępność pracowników (59 proc.) i produktów (21 proc.). Niepewność sytuacji gospodarczej najczęściej niepokoiła firmy handlowe (62 proc.), natomiast rosnące ceny energii – przedsiębiorstwa produkcyjne (62 proc.). Firmy z branży TSL częściej niż inne narzekały na zatory płatnicze (55 proc.) i rosnące koszty finansowania (34 proc.).

Dane do pobrania