Miesięczny Indeks Koniunktury

MIK w czasie

MIK we wrześniu spadł m/m o 0,2 pkt. do poziomu 98,0 pkt. i nadal (już czwarty z kolei miesiąc w br.) pozostaje poniżej poziomu neutralnego (100,0), co oznacza przewagę nastrojów negatywnych wśród przedsiębiorców. Obecny MIK jest o 4,0 pkt. niższy od najwyższej tegorocznej wartości MIK odnotowanej w lutym (102,0 pkt.). Obecny odczyt jest wyższy o 0,8 pkt. od wrześniowego odczytu w ubiegłym roku, który również był poniżej poziomu neutralnego (97,2 pkt.). O pogorszeniu nastrojów przedsiębiorców we wrześniowym odczycie zadecydowała przewaga ocen negatywnych nad pozytywnymi dla komponentów: inwestycje, wartość sprzedaży, nowe zamówienia oraz zatrudnienie. Przewaga ocen pozytywnych nad negatywnymi utrzymuje się kolejny miesiąc w przypadku komponentów: płynność finansowa i wynagrodzenie.

Dane do pobrania

Komponenty MIK

We wrześniowym odczycie trzy komponenty MIK (płynność finansowa, wynagrodzenia i moce produkcyjne) są powyżej odczytu neutralnego. Wartość komponentu płynność finansowa wzrosła m/m (o 8,9 pkt. do poziomu 123,6 pkt.). Wskazuje to na dobrą sytuację finansową firm, która jednak nie przekłada się na inwestycje w aktywa materialne i niematerialne. We wrześniowym odczycie wartość wskaźnika inwestycje spadła m/m (o 5,8 pkt. do poziomu 67,2 pkt.) i odzwierciedla utrzymującą się od 2023 r. przewagę firm nieinwestujących nad inwestującymi. Z kolei wskaźnik komponentu wynagrodzenie od początku br. utrzymuje się powyżej odczytu neutralnego, chociaż obniża się już kolejny miesiąc (ze 117,1 pkt. w lipcu do 113,6 pkt. we wrześniu). Oznacza to coraz mniejszą skłonność firm do podnoszenia wynagrodzeń pracowników.

Odnotowano spadek m/m wartości wskaźnika zatrudnienie (o 5,2 pkt. do poziomu 99,5 pkt.), który po raz pierwszy w br. jest poniżej poziomu neutralnego (100,0). Zdecydowana większość firm chce pozostawić zatrudnienie na niezmienionym poziomie, a udział przedsiębiorstw planujących zwiększenie zatrudnienia jest mniejszy niż planujących redukcję etatów. MIK dla wartości sprzedaży utrzymuje się od początku br. poniżej odczytu neutralnego, a we wrześniu spadł m/m o 2,5 pkt. do poziomu 90,3 pkt. Negatywne opinie przedsiębiorców przeważają także w odniesieniu do komponentu nowe zamówienia, przy czym we wrześniu odnotowano niewielki wzrost m/m wskaźnika (o 0,3 pkt. do poziomu 90,3 pkt.). We wrześniowym odczycie widzimy wzrost m/m komponentu moce produkcyjne (o 2,9 pkt. do poziomu 101,3 pkt.). Ostatni odczyt pokazuje przewagę firm ze zbyt małymi mocami nad firmami ze zbyt dużymi mocami produkcyjnymi.

Dane do pobrania

MIK wg wielkości firm

Wrześniowy MIK pokazuje przewagę nastrojów pozytywnych nad negatywnymi tylko w dużych firmach (110,8 pkt.), mimo odnotowanego spadku m/m wartości wskaźnika o 3 pkt. Przedsiębiorstwa średnie (99,4 pkt.) i małe (94,8 pkt) zanotowały spadek m/m wartości wskaźnika odpowiednio o 8,4 pkt. i o 0,9 pkt. Przewadze negatywnych nastrojów wśród mikroprzedsiębiorców (91,1 pkt.) towarzyszy wzrost m/m wskaźnika o 3,7 pkt.

Utrzymujące się pozytywne nastroje wśród dużych przedsiębiorstw są wynikiem korzystnych odczytów komponentów: wynagrodzenia, inwestycje w aktywa materialne i niematerialne oraz płynność finansowa. Na pogorszenie nastrojów wśród średnich firm wpłynęła przede wszystkim przewaga firm odczuwających spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień nad odczuwającymi wzrost. Spadek wartości MIK wśród małych firm wynika przede wszystkim z niskiego poziomu inwestycji (67 proc. nieinwestujących), a także z dość dużego udziału (ok. 25 proc.) firm notujących spadek wartości sprzedaży oraz liczby nowych zamówień. Na wzrost wartości odczytu MIK wśród mikroprzedsiębiorców wpłynęły pozytywne oceny mocy produkcyjnych oraz płynności finansowej.

Dane do pobrania

MIK wg branż

Pozytywne nastroje we wrześniu towarzyszą firmom usługowym, produkcyjnym oraz handlowym (odpowiednio 105,9 pkt., 104,2 pkt. i 101,7 pkt.). Przedsiębiorstwa usługowe i handlowe odnotowały wzrost m/m wartości MIK odpowiednio o 5,8 pkt. i 5,5 pkt., zaś firmy produkcyjne spadek o 1 pkt. W branży TSL zanotowano spadek wartości MIK o 3,3 pkt. do poziomu 96,5 pkt. W budownictwie przeważają negatywne nastroje (95,1 pkt.), mimo wzrostu wartości odczytu o 5,2 pkt.

MIK powyżej poziomu neutralnego dla firm usługowych wynika m.in. z dobrej sytuacji finansowej, a także z planów znacznej części firm usługowych dotyczących zwiększenia poziomu zatrudnienia i wynagrodzenia. Poprawa nastrojów wśród przedsiębiorstw handlowych jest związana z wysoką samooceną płynności finansowej oraz pozytywnymi odczytami dotyczącymi mocy produkcyjnych. Utrzymująca się przewaga pozytywnych nastrojów wśród firm produkcyjnych wynika przede wszystkim z wysokiej samooceny płynności finansowej. W budownictwie więcej firm odnotowało spadek m/m wartości sprzedaży (22 proc.) oraz liczby nowych zamówień (26 proc.) niż wzrost (odpowiednio 9 proc. i 12 proc.). Obniżenie odczytu MIK dla branży TSL wynika przede wszystkim z niskiego poziomu inwestycji (67 proc. firm nie inwestowało w ostatnich 3 miesiącach) oraz blisko trzykrotnej przewagi odczuwających spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień nad odnotowującymi ich wzrost.

Dane do pobrania

Od czterech miesięcy wśród polskich przedsiębiorców nastroje negatywne przeważają nad pozytywnymi, co pokazują odczyty MIK z kolejnych miesięcy.

Od czterech miesięcy wśród polskich przedsiębiorców nastroje negatywne przeważają nad pozytywnymi, co pokazują odczyty MIK z kolejnych miesięcy. Na malejące wartości odczytów w dużym stopniu wpływa utrzymująca się przewaga firm ze spadkami sprzedaży i nowych zamówień nad notującymi ich wzrosty. Co więcej, prawie 7 na 10 przedsiębiorstw deklaruje brak inwestycji w aktywa materialne i niematerialne. Być może jest to spowodowane niepewnością sytuacji gospodarczej wskazywaną przez połowę firm jako ważna lub bardzo ważna bariera prowadzenia działalności. Firmy nie narzekają jednak na brak środków finansowych – aż 61 proc. z nich posiada środki pozwalające na funkcjonowanie dłużej niż 3 miesiące.

W porównaniu z poprzednimi miesiącami wyraźnie zmniejszyły się wartości odczytów dotyczących zatrudnienia i wynagrodzeń. Zdecydowana większość firm nie planuje zmian w liczbie zatrudnionych. Jednocześnie po dwóch tegorocznych podwyżkach płacy minimalnej zmniejszyła się skłonność pracodawców do dalszego podwyższania wynagrodzeń. Od początku roku rosnące koszty pracownicze pozostają główną barierą prowadzenia działalności gospodarczej. W najnowszym badaniu aż 2/3 przedsiębiorców zadeklarowało, że jest to dla nich ważna lub bardzo ważna bariera prowadzenia biznesu.

Mimo wszystko firmy z optymizmem patrzą w przyszłość. Po raz pierwszy od trzech miesięcy więcej podmiotów oczekuje poprawy niż pogorszenia swojej sytuacji w najbliższych miesiącach. Jednocześnie polepszyły się oczekiwania dotyczące przyszłej sytuacji gospodarczej w kraju, choć nadal przedsiębiorstwa spodziewające się jej pogorszenia przeważają nad oczekującymi poprawy. W branży produkcyjnej utrzymuje się przewaga nastrojów pozytywnych nad negatywnymi, co znalazło odbicie w rosnącym odczycie PMI dla polskiego przemysłu. Przewagę nastrojów negatywnych przez cały trzeci kwartał notowało niestety budownictwo i branża TSL. W kolejnych miesiącach może nastąpić polepszenie sytuacji w sektorze przedsiębiorstw – rosnąca konsumpcja towarów i usług powinna wpłynąć na zwiększenie popytu na produkty i usługi przedsiębiorstw. Zwiększająca się konsumpcja łącznie z funduszami z Krajowego Planu Odbudowy i Funduszu Spójności może też w kolejnych miesiącach wpłynąć na zwiększenie inwestycji polskich przedsiębiorstw.

~ Ekspert PIE
Anna Szymańska, Starsza Analityczka w Zespole Foresightu Gospodarczego PIE

Bariery dla firm

We wrześniu główną barierą utrudniającą firmom działalność nadal były koszty pracownicze (67 proc.; spadek m/m o 5 pkt. proc.). Co ciekawe, w bieżącym miesiącu wszystkie bariery zostały ocenione jako mniej dokuczliwe niż miesiąc wcześniej. Największe spadki dotyczyły niepewności sytuacji gospodarczej (51 proc.; spadek m/m o 11 pkt. proc.), nieco mniejsze zatorów płatniczych (38 proc.; spadek m/m o 7 pkt. proc.), cen energii (52 proc.; spadek m/m o 6 pkt. proc.) i niedostępności pracowników (45 proc.; spadek m/m o 6 pkt. proc.). Niewielu mniej przedsiębiorców skarżyło się natomiast na rosnące koszty finansowania (28 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.) i niedostępność produktów (15 proc.; spadek m/m o 2 pkt. proc.).

Rosnące koszty pracownicze doskwierały przede wszystkim firmom produkcyjnym (75 proc.) i z branży TSL (74 proc.). Firmy produkcyjne częściej niż inne branże borykały się też z rosnącymi kosztami energii (64 proc.). Natomiast firmy TSL częściej zwracały uwagę na niepewność sytuacji gospodarczej (60 proc.), zatory płatnicze (51 proc.) i rosnące koszty finansowania (41 proc.). Niedostępność pracowników była problemem przede wszystkim w branży budowlanej (61 proc.), a niedostępność produktów – w handlowej (19 proc.).

Dane do pobrania